czwartek, 27 czerwca 2013

Idą pasterze Karpat...

Redyk Karpacki wkracza do Polski, rozpoczyna kolejny etap swojej misji. Nadszedł czas by nasze doliny i wierchy usłyszały o tym, iż jesteśmy jedną karpacką rodziną. Nie ma znaczenia kim jesteśmy, nie ma znaczenia skąd przybywamy: z gór, wyżyn, nizin, czy znad morza. Każdy może wyjść na spotkanie pasterzom pędzącym stado przez górskie krainy, jak niegdyś ich przodkowie przecierający pierwsze szlaki w niedostępnych ostępach. Na trasie Redyku Karpackiego czeka na wszystkich najprawdziwsze, żywe dziedzictwo kulturowe, które kiedyś rozwarło wrota gór, by każdy mógł je zobaczyć i podziwiać.


Już 1 lipca, po przekroczeniu granicy na południowo-wschodnich krańcach Polski w Wołosatym i Ustrzykach Górnych odbędzie się inauguracja Redyku Karpackiego w Polsce. Zapłonie wówczas pasterska watra, a z okazji uroczystości św. Jana stado zostanie poświęcone na okadzenie. Po polskich Bieszczadach rozpłynie się oczywiście muzyka karpacka. Z Ustrzyk Górnych nastąpi przepęd owiec do Campingu Górna Wetlinka.

Kilka dni później, 6 i 7 lipca pasterze dotrą do Nowego Łupkowa. Tam na pasterskim szlaku zorganizowane będą targi serów i plener malarski. Udzielać się będą lokalni rękodzielnicy, w tym „koralikarze”. Przybysze będą mieli możliwość podjechania wozami konnymi do owiec z Redyku, które będą na łąkach niedaleko Nowego Łupkowa. Znów zabrzmi muzyka wielu artystów, a gwiazdą wieczoru ma być Orkiestra św. Mikołaja.

Zaś 10 lipca Redyk Karpacki zawita do Sanockiego Skansenu na Rynku Galicyjskim, gdzie odbędzie się Międzynarodowa Konferencja „Na pasterskim szlaku”, połączona z slajdowiskiem pasterskim i warsztatami wyrobu sera w skansenowskich chałupach.

W dniach 13-14 lipca Redyk zagości w Mszanie, gdzie odbędzie się festiwal serów kozich. Parę dni później Redyk Karpacki wejdzie na tereny Magurskiego Parku Narodowego. 18 lipca w Krempnej na rodzinnym spotkaniu przy ognisku dla dzieci i młodzieży posłuchać będzie można pasterskich opowieści, które opowiadać będą osobiście bacowie prowadzący Redyk. Przez kolejne dni Redyk przemierzał będzie Beskid Niski, codziennie spotykając się z mieszkańcami i turystami. Zajdzie kolejno do Radocyny (19.08), Zdyni (20.08), Regietowa Wyżniego (21.08), Hańczowej (22.08), Izb (23.08), Tylicza (24.08). Zaś w Zdyni spotka się oczywiście z uczestnikami słynnej Watry Łemkowskiej.

27 lipca pod Bacówką Centuria zapłonie Wojkowska Watra, a w Wojkowej powinni pojawić się również czescy bacowie prezentujący wyrób sera podpuszczkowego. Będziemy degustować te i inne „Bacowskie Smaki”. Następnego dnia w Powroźniku, po nabożeństwie w Cerkwi św. Jakuba Młodszego odbędzie się „Odpust św. Jakuba Młodszego”, biesiada regionalna, pokazy wyrobów sera i przerobu wełny.

W sierpniu Redyk Karpacki pojawi się w Gorcach - 3 sierpnia w Ochotnicy Górnej zapłonie „Ochotnicka Watra”. Potem pasterze przejdą przez Tylmanową i Łapsze Niżne, a 9 sierpnia pojawią się u stóp Tatr, gdzie na Równi Krupowej w Zakopanem odbędą się „Posiady na Polanie”. Stamtąd udadzą się na Orawę, gdzie na polanie Polanica pod Babią Górą rozpocznie się festyn „Na Orawie bywom” prezentujący kulturę górali orawskich. Wypełni go oczywiście śpiew i taniec, a będzie to się działa 11 sierpnia. Następnego dnia pasterze przejdą do Zubrzycy Górnej z pięknym skansenem wsi orawskiej, a 13 sierpnia uczestniczyć będą w „Babiogórskiej Jesieni” w Zawoi.

15 sierpnia Redyk Karpacki wspinać się będzie na Halę Miziową pod Pilsko, na Mszę Bacowską. Stamtąd następnego dnia przejdzie przez Ujsoły, w których odbywać się będzie polsko-słowacki „Karpacki Jarmark Pasterski”. 17 sierpnia zjawi się u źródeł Soły w Rajczy, gdzie odbywać się będzie Jarmark Karpacki oraz spotkania z regionalnymi twórcami z Polski, Czech i Słowacji. Zapłonie oczywiście kolejna Watra i pojawią się dźwięki karpackich kapel.

Aż w końcu nadejdzie 24 sierpnia, a pasterzy powita Koniaków, a tam... co to będzie! - muzyka, śpiew i taniec, pokazy obrządków pasterskich i produktów regionalnych: serów, przetworów, miodu, nalewek, wędlin i wielu innych swojskich produktów.

Z końcem sierpnia Redyk Karpacki przemieści się na terytorium Czech, gdzie zbliżać się będzie do kresu swojej wędrówki. Naświetliliśmy jedynie przekrojowo cały program polskiego odcinka trasy Redyku Karpackiego. Gdzieś się zapewne spotkamy z pasterzami Redyku Karpackiego, tylko pytanie gdzie...? bo dla nas ten wybór jest trudny, a niestety nie możemy być wszędzie, choć bardzo tego chcielibyśmy.

Pasterze Karpat nadchodzą i wszystkich zapraszają na spotkanie.

Dorota i Marek Szala

Redyk to nie relikt przeszłości!
To symbol naszej góralskiej tożsamości!
Uspokój swoje życie… Wędruj z Nami – Hej!

Idą pasterze Karpat pradawnym szlakiem ludów wołoskich, by przywrócić pamięć o pięknej historii naszej i naszych przodków. Redyk przeszedł Karpaty Rumuńskie od Braszowa po Satu Mare, pasterze gościli na Ukrainie w Rachowie i Wierchowinie. Teraz rozpoczynają wędrówkę po Karpatach Polskich. Pasterze wołoscy w XIV i XV w. wraz z innymi zasiedlali góry na ziemiach polskich. Byli to ludzie wolni – ślebodni, otwarci na spotkanie, na drugiego człowieka, gościnni, ale też twardzi jak skała, zalubieni w tradycji ludowej i pasterstwie w górach. To dziedzictwo kultury pasterskiej jest ciągle bijącym źródłem kultury ludzi gór. Redyk, sałasz - to nie relikt przeszłości to symbol tożsamości, która buduje przyszłość, daje moc i wiarę, że w życiowej drodze człowiek musi mieć cel i otwartość na spotkanie z Bogiem i z drugim człowiekiem. Redyk to również doświadczenie czasu i przestrzeni - to więź pokoleniowa, góralski honor i tradycja, gościnność i radość bycia razem w drodze, to wyciszenie i zauroczenie krajobrazem. By góry ciągle Nas urzekały, zadziwiały, ubogacały trzeba przywrócić godne miejsce dla polskiego pasterstwa, dla hodowli owiec - to zadanie dla rządu, dla samorządów, to wyzwanie dla Unii, bo Europa kulturą się tworzy. Karpaty są naszym bogactwem natury i kultury. Wierzymy, że Redyk Karpacki obudzi społeczności je zamieszkujące do lepszej współpracy, da impuls do godnych spotkań i działań - da nową szansę pasterstwu.

I Ty możesz być współczesnym pasterzem Karpat, docenić piękno krajobrazu górskiego, jego bioróżnorodność – możesz - choć kryzys - uspokoić swoją życiową wędrówkę poprzez kontakt z nami. Do zobaczenia na szlaku Redyku Karpackiego! Dotknij źródła wspólnego dziedzictwa kulturowego, bądź z Nami! Pieknie Pytomy na Redyk Karpacki wszystkich razem i każdego z osobna! Zapraszamy również tych, co z dawna wędrowali od Bieszczad w Tatry czy Beskidy w latach 60-tych i 70-tych – opowiedzcie swoją historię, obudźcie wspomnienia, bo życie jest drogą – wędrówką, która ma wielki cel.

Otwórzcie swoje serca, myśli i polany na radosne spotkanie.
Szałas ma swoją przeszłość, ale też ma swoją tożsamość.
Panie Boże prowadź!